پلاسبو (دارونما)

پلاسبو (دارونما) معجزه باور :

در مطالعات تجربی  در کمال تعجب برخی بیمارانی که بجای دارویاصلی ،  دارونما (دارویی که به شکل داروی اصلی است اما در اصلحاوی شکر یا ماده ای بی اثر است) گرفته اند ،  با تصور اینکه دارویاصلی را گرفته اند ،  احساس بهبودی می کنند.

حتی میزان اعتقاد بیمار به مقوله دارو بر روی بهبود بیمار موثر است ؛مثلا برخی بیماران داروهای طب مدرن را شیمیایی و مضر می دانندبنابراین بهبود کمتری را تجربه خواهند کرد.

همچنین ذهنیتشان راجع به پزشک هم در بهبودشان اثر گذار است.

علت تمام این پدیده ها اینست که قسمتی  از اثر داروها بواسطه قدرتباور و ذهنتیت مثبت مصرف کننده دارو نسبت به دارو ایجاد می شود.

پدیده دارونما موضوعی غیر علمی نیست

و دارونما عمدتا از طریق تغییر سیستم عصبی بر بافت هدف تاثیر میگذارد.

مطالعات اخیر نشان داده است که اخیرا اثر دارونما ها در حال افزایشاست!

یعنی در مطالعات مختلف داروهای جدیدی بکار می روند که موثرهستند اما در کمال تعجب اثر کپسولهای دارونما (کپسول شکر یا مادهبی اثر) هم در حال افزایش است.

بنظر می رسد این تغییر ناشی از افزایش اعتقاد بیماران به علمپزشکی  ، افزایش تبلیغات رسانه ای و افزایش انتظارات از درمان هایمدرن باشد.

مثلا وقتی تحت تاثیر تبلیغات رسانه ها ، دارویی خیلی موثر جلوه دادهمی شود ، انتظار تاثیر دارونمایش هم بیشتر خواهد بود.

اگر بیماران هزینه بیشتری برای بدست آوردن دارو متحمل شوند یاداروی برند و کمیابی را بگیرند ، اثر دارونمای آن بیشتر خواهد بود ؛چرا که منطقا با خود فکر می کند که قطعا هیچ گرانی بی علت نیست!

مثلا برخی اظهار می کنند اگر داروی پلاویکس را یک ساعت دیرتربخورند دچار درد سینه خواهند شد ؛ در حالیکه این دارو بمدت یک هفتهدر خون اثر گذار است و با یکساعت دیرتر خوردن اتفاقی نمی افتد ،اگر هم اتفاقی بیفتد ربطی به درد سینه ندارد چون این دارو کاهنده دردنیست.

بنظر می رسد میزان تاثیر دارونما با سطح اجتماعی اقتصادی فردمرتبط است.

بر مبنای مطالعات جهانی کسانی که خود جزو کادر درمان هستند ،تمایل کمتری به مصرف داروی برند دارند ؛ همچنین افرادی که خیلیثروتمند هستند معمولا داروهای ژنریک معمولی و ارزان قیمت می خرند ؛شاید برخی تصور کنند که خساست است اما بنظر می رسد بعلتآگاهی بیشتر باشد. حتی عوارض دارو هم به انتظار اثر مرتبط است ؛

گاهی هشداری که به بیماران در مورد عوارض احتمالی دارو داده میشود منجر به افزایش بروز آن عارضه خواهد شد ! ؛

مثلا وقتی که به بیماران گفته می شود قرص نیتروگلیسرین ممکن استباعث سردرد شود ، تعداد بیشتری دچار سردرد خواهند شد! بروشورهای داخل جعبه دارو هم گاها تاثیرات تلقینی منفی دارند ، مثلاعارضه ای در راهنمای دارو ذکر شده که یک در هزار و خیلی بعید  یا درشرایط خاص رخ می دهد اما بیمار تصور می کند این عارضه برای ویرخ خواهد داد.

#دکتر_امیر_شاکرمی